W czerwcu 2022 roku dosyć przypadkowo trafiliśmy ze znajomą na cmentarz znajdujący się w berlińskiej dzielnicy Prenzlauer Berg, zaledwie 1 km od słynnego Alexanderplatz, na rogu ulic Greifswalderstrasse i Prenzlauer Berg. Po wizycie w uroczej kawiarence „Nonna-Cafe” postanowiliśmy zajrzeć na teren znajdującej się na jej tyłach nekropolii. Spędziliśmy tam kilkadziesiąt minut, wędrując po terenie, który tak naprawdę tworzą dwa cmentarze: stary Georgen-Parochial I i nowy St. Marien-St. Nikolai.

Ten pierwszy został założony w 1814 roku. Na jego terenie znajduje się kaplica z 1867 roku, z podziemną kostnicą. Magistrat wschodniego Berlina zamknął cmentarz w 1970 roku w porozumieniu z władzami kościoła protestanckiego. Od 1991 roku wznowiono pochówki, a cały kompleks przeszedł szeroko zakrojoną renowację i obecnie ma status pomnika kultury. W kwietniu 2014 roku oddano do użytku kwaterę o powierzchni ponad 400 metrów kwadratowych, która miała być przeznaczona do pochówków jedynie lesbijek. Na jej skraju ustawiono tablicę ze zdjęciami zmarłych, aby pokazać, że kobieca miłość nie jest anonimowa, lecz ma twarze.

Pierwszą rzeczą jaka przyciąga wzrok po wejściu do cmentarza przez główną bramę są okrągłe miejsca pochówku, przypominające bardziej kwietniki. Wkomponowane w otaczającą je trawę, tworzą harmonijną całość. Uwagę zwracają detale wyróżniające każdy z nagrobków, takie jak niewielkich rozmiarów tablice nagrobne, zabawki czy figurki. Podążając dalej w głąb cmentarza, jego północną (prawą) stroną, trafia się na starszą część. Jej zewnętrzne ogrodzenie tworzą portale, będące zwieńczeniami grobów. Całość przyprawia o zawrót głowy, bowiem w sumie jest ich tam bardzo długi ciąg. Na niektórych z nich można zauważyć odpryski, które prawdopodobnie są pozostałością po czasach wojennych.

Podążając dalej wzdłuż północnej strony cmentarza dociera się do parku (Leisepark), który powstał z przekształcenia jednej z części nekropolii. Znajdują się tutaj miejsca do zabaw dla dzieci, miejsca do wypoczynku, ścieżki edukacyjne a nawet… pasieka. Pośród drzew i krzewów można nadal odnaleźć pozostałości starych nagrobków. Zachodnia strona cmentarza jest również zakończona „murem” stworzonym z portali. Jeden z nich został „przyozdobiony” graffitti. Kierując się na południe, dociera się do przejścia na nowy cmentarz St. Marien – St. Nikolai. Treść tablic nagrobnych wskazuje, że zostały tam pochowane osoby z wielu krajów, wykonujące różne profesje. Czasem informują o tym tylko napisy, a czasem po prostu kształt pomnika. Rozmiar wielu mogił sugeruje wprost, że dominującą formą pochówka jest urna. Choć niektóre nagrobki są bardzo małe i mają powierzchnię zaledwie 1 metra kwadratowego, to zaskakują swoim pięknem. Trudno tutaj doszukać się powtarzalności.

W południowej części starego cmentarza można znaleźć najstarsze nagrobki, pochodzące z połowy XIX wieku. Tutaj również znajdują się grobowce, niektóre stylem i rozmiarami budzące skojarzenia ze świątyniami ze starożytnej Grecji. Wracając do głównego wejścia, przechodzi się przez alejkę, wzdłuż której umieszczono zbiorowe mogiły dla osób skremowanych.

Cmentarz charakteryzuje się ogromną różnorodnością stylów. Wiele nagrobków jest niezwykle oryginalnych. Duża ilość drzew na jego terenie sprawia, że nawet w trakcie największych upałów można tam znaleźć nieco ochłody.

Please follow and like us:
fb-share-icon