Opis linii kolejowej z Zermatt do Gornergrat inauguruje kategorię „Przewodniki”. Oprócz typowych opisów miast czy regionów będą się w niej również pojawiać artykuły opisujące wybrane przeze mnie linie kolejowe, którymi z wielu względów warto się przejechać.
Garść faktów
Linia Gornergratbahn znajduje się w południowej Szwajcarii, w kantonie Wallis i prowadzi z Zermatt do Gornergrat. Jest to linia wąskotorowa, o rozstawie szyn wynoszącym 1000 mm, która na całej swojej długości wyposażona jest w szynę zębatą systemu Abt. Obecnym jej zarządcą i jednocześnie przewoźnikiem jest firma Gornergratbahn. Linia w nieco ponad połowie jest jednotorowa, natomiast odcinki od Riffelalp do Riffelboden i od Riffelberg do Gornergrat posiadają dwa tory.
Jest to druga najwyżej położona w Europie (po kolei Jungfrau) linia kolejowa. Z koleją Jungfrau łączy ją jeszcze jedna rzecz. Obie te linie są zasilane bardzo rzadko spotykanym systemem trójfazowym. Sieć trakcyjną tworzą dwa odizolowane od siebie przewody jezdne, zaś trzecia faza jest uziemiona i przekazywana przez szyny kolejowe.
Stacja początkowa w Zermatt znajduje się po przeciwnej stronie placu niż dworzec kolei Matterhorn-Gotthard-Bahn. Linia liczy niecałe 10 kilometrów długości, po drodze znajduje się 5 stacji pośrednich, a różnica wysokości między jej początkiem a końcem to 1485 m. Prędkość maksymalna pociągów to w zależności od rodzaju taboru 28 lub 30 km/h. Maksymalne nachylenie wynosi 200 promili (20 procent), a profil przedstawia się następująco:
- Zermatt: 0,0 km, 1604 m n.p.m.
- Findelbach: 1,75 km, 1770 m n.p.m.
- Riffelalp: 4,03 km, 2210 m n.p.m.
- Riffelboden: 5,1 km, 2348 m n.p.m.
- Riffelberg: 6,47 km, 2582 m n.p.m.
- Rotenboden: 7,91 km, 2819 m n.p.m.
- Gornergrat: 9,34 km, 3089 m n.p.m.
Podróż z Zermatt do Gornergrat trwa 36 minut, powrót 38 minut. Normalny bilet na przejazd 2. klasą w jedną stronę kosztuje 59 franków szwajcarskich (cena z lipca 2020). Pociągi z Zermatt odjeżdżają w niestandardowym takcie 35 minut.
Szczypta historii
Otwarcie linii Gornergrat nastąpiło 20 sierpnia 1898 roku, po dwóch latach budowy. Od samego początku była ona zelektryfikowana na całej długości. Zasilanie pociągów zapewniała jedna z elektrowni wodnych, dostarczając prąd o częstotliwości 40 Hz. W 1930 roku dokonano zmiany systemu zasilania, podwyższając napięcie w sieci trakcyjnej z 550 V na 750 V i dostosowując jego częstotliwość do typowych 50 Hz, co umożliwiło zasilanie bezpośrednio z systemu elektroenergetycznego. W 1909 roku dokonano przedłużenia linii o 310 metrów, przysuwając w ten sposób stację końcową bliżej wierzchołka na Gornergrat.
Do 1928 roku pociągi kursowały wyłącznie w okresie letnim. W późniejszym czasie zaczęto realizować również obsługę linii zimą, w zależności od panujących warunków do stacji Riffelalp albo Riffelboden. Wysokie zagrożenie lawinowe nie pozwalało na jazdę na wyżej położonym odcinku linii. Sytuacja uległa zmianie po wybudowaniu galerii przeciwlawinowej o długości 770 metrów i od 1942 roku pociągi Gornergratbahn kursują całorocznie.
Porcja ciekawostek
Linia Gornergrat w większości poprowadzona jest na powierzchni. Cztery tunele na tej trasie mają łączną długość 296 metrów, co jak na warunki szwajcarskie jest bardzo małą ilością. Dla porównania wspomniana lini kolei Jungfrau z Kleine Scheidegg do Jungfraujoch niemal w całości znajduje się w tunelu. Jedynie 2 z 9 km długości tamtej trasy znajdują się na powierzchni.
Ten fakt pozwala na podziwianie górskich panoram przez niemal całą drogę. Charakterystyczna sylwetka mierzącego 4478 m n.p.m. szczytu Matterhorn widoczna jest z Zermatt, natomiast w miarę nabierania wysokości można go coraz lepiej oglądać. Góra ta jest jednym z symboli Szwajcarii, a jej kształt przypominający piramidę można znaleźć np. na opakowaniach czekolady Toblerone, która zresztą w przekroju jest trójkątna.
Ze stacji końcowej, gdzie znajduje się również obserwatorium astronomiczne, roztacza się przepiękny widok w każdym kierunku. Czterotysięczniki takie jak Dom (4545 m n.p.m.), Monte Rosa (4553 m n.p.m.), Breithorn (4164 m n.p.m.), Dent Blanche (4358 m n.p.m.), Zinalrothorn (4222 m n.p.m.) czy Weisshorn (4506 m n.p.m.) zdają się być na wyciągnięcie ręki. Pomiędzy nimi można podziwiać spływające lodowce Gornergletscher, Furgggletscher i Zmuttgletscher. Przy dobrej widoczności na horyzoncie w kierunku północnym można dostrzec szczyty w Alpach Berneńskich.
Wejścia na perony strzegą bramki z kołowrotkami, które odblokowywane są po zeskanowaniu biletu. Na wyżej położonych stacjach to zabezpieczenie jest jednak symboliczne. Nikt bowiem nie przewidział, że na peron można wejść od strony torów, które nie są wygrodzone.
Na trasie z Zermatt do Gornergrat znajduje się tylko jeden wiadukt, o długości 93 metrów. Findelenbahviadukt zlokalizowany jest tuż przed stacją Findelbach od strony Zermatt.
W Riffelalp znajduje się króciutka, bo mierząca zaledwie 675 metrów linia kolei wąskotorowej, zwanej też tramwajem. Zapewnia ona transport dla gości miejscowego hotelu, który jest nieco oddalony od kolei Gornergrat. Każdy z 2 wagonów motorowych ma 12 miejsc siedzących oraz 10 stojących. Zasilanie odbywa się przy pomocy akumulatorów, natomiast oryginalnie wykorzystywany był również system trójfazowy. Rozstaw szyn wynosi 800 mm.
Wzdłuż linii kolejowej poprowadzone są szlaki turystyczne. Nie są one szczególnie trudne do przejścia, natomiast ze względu na duże nachylenia na skrajnych odcinkach mogą być dosyć kłopotliwe. Podejście do Gornergrat dla osób nieprzyzwyczajonych do dużej wysokości może być męczące. Początkowy fragment za Zermatt to ścieżka o dosyć dużym nachyleniu, która wielokrotnie zawraca na zboczu doliny potoku Findelbach. Wędrując szlakami warto zwrócić uwagę na rowerzystów, którzy zjeżdżają z Gornergrat wąskimi ścieżkami.
Dodaj komentarz